Đó là cách làm hơn 20 năm qua tại New Zealand. Thay vì đầu tư cơ sở hạ tầng và nhân lực cho hệ thống y tế công lập, Chính phủ New Zealand ký hợp đồng và chi trả kinh phí cho các cơ sở tư nhân thực hiện các hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân.
Khu vực đăng ký và tiếp nhận bệnh nhân đến khám tại cơ sở chăm sóc sức khoẻ ban đầu tư nhân “Southseas Healthcare” khu vực phía Nam thành phố Auckland
Một trong những cải tổ lớn hệ thống y tế New Zealand trong nhiều năm qua là việc hình thành các Hội đồng y tế quận (DHB: District Health Board). Hội đồng này chịu trách nhiệm quản lý và cấp kinh phí hoạt động cho tất cả các bệnh viện và các cơ sở công lập khác. Một điểm đáng ghi nhận và đáng nghiên cứu đó là hoạt động chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho người dân New Zealand sẽ được các DHB ký hợp đồng và chi trả kinh phí hoạt động.
Minh hoạ điển hình là cơ sở y tế tư nhân “Southseas Healthcare”, đoàn cán bộ y tế TP.Hồ Chí Minh đã tìm hiểu các hoạt động chăm sóc sức khoẻ ban đầu của tổ chức này. Đây là một trong những cơ sở tiêu biểu về mô hình các tổ chức chăm sóc sức khoẻ ban đầu lập (PHO: Primary Health Organzations) tại New Zealand do cơ sở y tế tư nhân đảm trách, thay vì các cơ sở y tế công.
“Southseas Healthcare” là tên của một cơ sở y tế tư nhân được phép triển khai các hoạt đồng chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho cộng đồng dân cư khu vực phía Nam thành phố Auckland, hoạt động theo cơ chế phi lợi nhuận. Quản lý và điều hành hoạt động của cơ sở này là một hội đồng quản trị với 8 thành viên, bao gồm 4 bác sĩ, 2 đại diện cho người dân địa phương, 1 quản trị kinh doanh và 1 vị trí khác (chưa bổ sung). Tổng nhân sự gồm 50 người, trong đó có 15 người cơ hữu công tác tại phòng khám, 35 người là nhân y tế cộng đồng. Trong đó, có 5 bác sĩ GP, 5 điều dưỡng thực hành.
Cơ sở này đã có 5.000 người dân trên địa bàn đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu. Hầu hết người đăng ký là người dân tộc Maori và Pacific, tất cả người dân sau khi đăng ký chỉ phải đóng một phần chi phí khám, chữa bệnh. Đối với người Maori và Pacific, chỉ đóng 1 khoản là 10 đô-la NZ (kể cả thuốc và xét nghiệm), còn các cư dân NZ khác phải trả chi phí khoảng 80 đô-la NZ.
Điều đáng ghi nhận khác là người dân mắc bệnh mạn tính, lớn tuổi, hoàn cảnh gia đình khó khăn sẽ được bác sĩ và điều dưỡng của cơ sở khám, chữa bệnh tại nhà và không phải đóng phí. Ngoài ra, “Southseas Healthcare” vừa mở thêm loại hình hoạt động hỗ trợ cho công dân ở độ tuổi thanh niên thuộc dân tộc thiểu số Maori và Pacific có hoàn cảnh khó khăn về tư vấn sức khoẻ và hỗ trợ đăng ký việc làm. Tất cả các bác sĩ làm việc tại các cơ sở chăm sóc ban đầu tư nhân đều là bác sĩ thực hành tổng quát (GP). Tại New Zealand, các bác sĩ tốt nghiệp muốn trở thành bác sĩ thực hành tổng quát (GP) phải qua đào tạo 5 năm.
Một đặc điểm khác biệt với Việt Nam đó là các cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu chỉ đầu tư cho hạ tầng cơ sở, nhân lực chuyên môn, nhưng không đầu tư cho xét nghiệm, các chẩn đoán hình ảnh khác và không có nhà thuốc. Các hoạt động này sẽ do các cơ sở tư nhân khác đảm trách và được nhà nước chi trả lại các chi phí đã thực hiện cho người bệnh.
Đoàn cán bộ y tế TP.HCM thăm và tìm hiểu hoạt động mô hình cơ sở y tế tư nhân “Southseas Healthcare” tham gia hoạt động khám, chữa bệnh ban đầu khu vực phía Nam thành phố New Zealand (30/09/2019)
