Cỏ lưỡi rắn hoa trắng còn gọi bạch hoa xà thiệt thảo. Tên khoa học: Hedyotis diffusa Willd., họ Cà phê (Rubiaceae). Theo Đông y, cỏ lưỡi rắn hoa trắng vị ngọt đắng, tính hàn; vào kinh vị, tâm, can, đại tràng và tiểu tràng. Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi thấp, tán ứ, chống u. Dùng làm thuốc chống viêm, chữa phế nhiệt, hen suyễn, viêm họng, amidan, viêm đường tiết niệu, viêm gan, viêm vùng chậu. Dùng ngoài chữa rắn cắn, côn trùng đốt, đau lưng, đau khớp. Hiện nay, bạch hoa xà thiệt thảo phối hợp với một số dược liệu khác hỗ trợ điều trị ung thư dạ dày, trực tràng, ung thư gan thời kỳ đầu. Liều dùng, cách dùng: 15g - 60g/ngày, sắc uống. Dùng ngoài giã nát đắp chỗ đau.
Cỏ lưỡi rắn hoa trắng (bạch hoa xà thiệt thảo).
Một số bài thuốc có cỏ lưỡi rắn hoa trắng:
Chữa viêm thận cấp có phù, nước tiểu có albumin: cỏ lưỡi rắn hoa trắng 15g, xa tiền thảo 15g, bạch mao căn 30g, chi tử 10g, tô diệp 6g. Sắc uống.
Trị viêm đường tiết niệu, tiểu buốt, tiểu dắt: cỏ lưỡi rắn hoa trắng 30g, dã cúc hoa 30g, kim ngân hoa 30g, thạch vĩ 15g. Sắc uống.
Chữa sỏi mật, viêm ống mật: cỏ lưỡi rắn hoa trắng 30g, kim tiền thảo 30g, nhân trần 30g. Sắc uống.
Trị ho do viêm phổi: cỏ lưỡi rắn hoa trắng (tươi) 40g, trần bì 8g. Sắc uống.
Trị viêm amidan cấp: cỏ lưỡi rắn hoa trắng 12g, xa tiền thảo 12g. Sắc uống.
Chữa mụn nhọt, vết thương: cỏ lưỡi rắn hoa trắng 30-60g. Sắc uống.
Cây bạch hoa xà dễ nhầm với cây bạch hoa xà thiệt thảo.
Chữa trẻ sốt cao co giật: cỏ lưỡi rắn hoa trắng tươi, giã nát, vắt lấy nước cho uống 1 thìa canh, ngày 2-3 lần.
Hỗ trợ điều trị ung thư phổi: cỏ lưỡi rắn hoa trắng 60g (hoặc 100g tươi), bạch mao căn 60g (hoặc 100g tươi). Sắc uống với nước đường.
Hỗ trợ điều trị trị các loại ung thư: bạch hoa xà thiệt thảo 40-60g, bán chi liên 30-40g. Sắc uống.
Kiêng kỵ: Không dùng cho phụ nữ có thai.
Cần phân biệt với bạch hoa xà (Plumgbago zeylanica L. họ Đuôi công (Plumgbaginaceae).
TS. Nguyễn Đức Quang
