SKĐS - Giờ đây, qua các phương tiện truyền thông, rất nhiều người đã thấy được vai trò của vitamin A (còn gọi là retinol) tôi với mắt. Đúng vậy, tôi là một vitamin rất cần cho thị giác, cho sự tăng trưởng và cho sự phát triển, duy trì của biểu mô. Nếu thiếu tôi các bạn sẽ bị khô mắt, quáng gà...
Các nguyên nhân chính dẫn tới thiếu hụt tôi là do chế độ ăn nghèo vitamin A, do nhiễm khuẩn (đặc biệt là bị sởi, viêm hô hấp cấp) và tiêu chảy. Hậu quả do thiếu tôi là cả một vấn đề lớn ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam mà trẻ em là những người đặc biệt dễ bị tác hại. Vì thế mà hàng năm ở nước ta mới có chiến dịch cho trẻ em uống vitamin A trên qui mô toàn quốc.
Ngoài ra, tôi còn được dùng để bổ sung cho người bệnh xơ gan nguyên phát do mật hay gan ứ mật mạn tính (ở những đối tượng này thường hay thiếu hụt vitamin A), điều trị một số bệnh về da (loét trợt, trứng cá, vẩy nến). Tôi quan trọng như vậy nhưng các bạn chỉ nên dùng đủ thôi chớ dùng thừa. Vì nếu thừa tôi trong cơ thể thì hậu quả cũng khó lường và dẫn đến ngộ độc với các biểu hiện: chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, tiêu chảy, chán ăn, tóc khô giòn, môi nứt nẻ và chảy máu, rối loạn thị giác, sưng đau dọc các xương dài... Khi ngừng dùng tôi thì các triệu chứng trên cũng mất dần nhưng xương có thể ngừng phát triển do các đầu xương dài đã cốt hóa quá sớm. Đây là điều hết sức nguy hiểm đối ở trẻ em.
Trong thức ăn, tôi có nhiều trong động vật (gan, thận, chế phẩm sữa, trứng, dầu gan cá là nguồn giàu nhất) và thực vật (các carotenoid là nguồn chính, trong đó caroten là chất có hoạt tính vitamin A mạnh nhất và có nhiều nhất trong thức ăn, đặc biệt là ở gấc, cà rốt và các rau quả có màu xanh sẫm hay màu vàng). Khi ăn các thức ăn này, các enzym của tuỵ sẽ thuỷ phân thành retinol và được hấp thu ở ống tiêu hoá. Trong trường hợp cơ thể kém hấp thu mỡ, ăn thiếu protein hay có rối loạn chức năng gan hay chức năng tuỵ sẽ làm giảm hấp thu tôi.
Đối với phụ nữ mang thai tránh dùng tôi hay các chế phẩm tổng hợp cùng loại liều cao vì có khả năng gây quái thai. Nhưng đối với phụ nữ cho con bú thì lại cần bổ sung tôi hàng ngày. Các bạn lưu ý khi dùng tôi dưới dạng thuốc không được dùng liều cao, dài ngày để tránh các tác dụng phụ của thuốc gây cho các bạn. Khi dùng cần có chỉ định của bác sĩ. Để an toàn hơn, tốt nhất nên bổ sung tôi qua nguồn thực phẩm hàng ngày.
Hà Phương
