Đái tháo đường đang là thách thức lớn cho sức khỏe cộng đồng, nhưng tin vui là người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát đường huyết nếu biết ăn uống đúng cách.
Nhiều người vẫn nghĩ mắc đái tháo đường là phải kiêng khem đủ thứ, nhưng thật ra không cần đến mức “ăn uống khổ hạnh”. Bí quyết nằm ở việc chọn món khéo – nghĩa là ăn sao cho đường huyết không tăng vọt mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng. Những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp và giàu chất xơ như gạo lứt, yến mạch, các loại đậu hay khoai lang giúp cơ thể hấp thu đường chậm hơn, giữ mức đường huyết ổn định. Cùng với đó, hãy ưu tiên đạm nạc từ cá, thịt gà bỏ da, trứng hoặc đậu hũ, và bổ sung chất béo tốt từ dầu ô liu, quả bơ hay các loại hạt.
Để việc ăn uống trở nên dễ dàng và trực quan hơn, Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến nghị hai phương pháp đơn giản: “Dĩa ăn thông minh” và “Bàn tay đo khẩu phần”.
Với “dĩa ăn thông minh”, bạn chỉ cần chia đĩa thành ba phần: một nửa là rau củ không chứa tinh bột như bông cải, cà rốt, cà chua; một phần tư là đạm từ cá, thịt gà, trứng hay đậu phụ; phần tư còn lại là tinh bột lành mạnh như cơm gạo lứt, bánh mì nguyên cám hoặc khoai lang. Cách chia này giúp bạn dễ dàng kiểm soát khẩu phần và cân đối các nhóm chất dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn.
Còn “bàn tay đo khẩu phần” là mẹo hữu ích khi bạn đi ăn ngoài. Hãy dùng chính bàn tay của mình để ước lượng: hai lòng bàn tay cho rau, một nắm tay cho tinh bột, một lòng bàn tay cho đạm, và một ngón tay cái cho chất béo. Không cần cân đong phức tạp, chỉ cần nhìn qua là bạn đã biết phần ăn của mình có hợp lý hay chưa.
Những thói quen nhỏ này, nếu duy trì đều đặn, sẽ giúp người bệnh giữ đường huyết trong tầm kiểm soát, cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm cân và sống năng động, lạc quan hơn mỗi ngày.
Với đái tháo đường, điều quan trọng không nằm ở việc phải kiêng khem quá mức, mà là hiểu cơ thể, chọn đúng món và biết đủ dừng. Khi đó, việc kiểm soát đường huyết thực sự nằm trong chín bàn tay của bạn.
Tài liệu tham khảo:
World Health Organization. (2023). Diabetes.
Centers for Disease Control and Prevention (2024). DSMES Health Literacy Tool: Tools for Learning. www.cdc.gov/diabetes-toolkit/php/health-literacy-tool/tools-for-learning.html
American Diabetes Association. (2022). Standards of Medical Care in Diabetes. Diabetes Care, 45(Supplement 1).
Gray, A., & Threlkeld, R. J. (2019). Nutritional Recommendations for Individuals with Diabetes. In K. R. Feingold et al. (Eds.), Endotext. MDText.com, Inc.
Ley, S. H., et al. (2014). Prevention and management of type 2 diabetes: dietary components and nutritional strategies. The Lancet, 383(9933), 1999-2007.
Sacks, F. M., et al. (2017). Dietary Fats and Cardiovascular Disease: A Presidential Advisory From the American Heart Association. Circulation, 136(3), e1-e23.
Parker, A. R., et al. (2017). The plate method is a feasible and effective weight-management strategy in worksite settings. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 117(7), 1039-1047.
Nguyễn Phan Dân Trúc, Bá Trình – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hồ Chí Minh
Nguồn: hcdc.vn
