Thế giới đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh chóng, một xu hướng đặt ra nhiều vấn đề sức khỏe cộng đồng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến năm 2030, cứ sáu người thì sẽ có một người từ 60 tuổi trở lên. Con số này dự báo sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050, với hơn 2,1 tỷ người cao tuổi trên toàn cầu.
Tuổi cao không chỉ kéo theo các bệnh lý mạn tính, suy giảm trí nhớ và mất khả năng vận động mà còn làm gia tăng nguy cơ rối loạn tâm thần. WHO ước tính, khoảng 14% người từ 60 tuổi trở lên đang sống chung với một rối loạn tâm thần, trong đó trầm cảm và lo âu là phổ biến nhất. Đáng chú ý, hơn một phần tư các ca tử vong do tự tử xảy ra ở nhóm người cao tuổi.
Bên cạnh gánh nặng bệnh tật, người cao tuổi còn đối mặt với nhiều yếu tố rủi ro về tinh thần: cô đơn, bị cô lập xã hội, mất người thân, áp lực tài chính sau nghỉ hưu và tình trạng kỳ thị tuổi tác. Đáng báo động, cứ 06 người cao tuổi thì có 01 người từng bị lạm dụng, thường là từ chính người chăm sóc.
WHO nhấn mạnh, việc thúc đẩy sức khỏe tâm thần ở người cao tuổi cần bắt đầu từ việc xây dựng môi trường sống thân thiện, hỗ trợ kết nối xã hội và bảo vệ quyền lợi của họ. Các hoạt động tình nguyện, nhóm hỗ trợ cộng đồng, sinh hoạt văn hóa nghệ thuật hay những cuộc trò chuyện ý nghĩa đều góp phần giảm cảm giác cô đơn, nâng cao chất lượng cuộc sống. Đồng thời, cần có những chính sách bảo vệ chống kỳ thị tuổi tác, lạm dụng, cùng với hỗ trợ thiết thực cho người chăm sóc.
WHO cũng khuyến nghị phát hiện sớm và điều trị kịp thời các rối loạn tâm thần ở người cao tuổi, lồng ghép vào chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Điều này đòi hỏi phải bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa hệ thống y tế và các dịch vụ xã hội để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của nhóm dân số này.
Với tốc độ già hóa nhanh, đầu tư cho sức khỏe tâm thần người cao tuổi không chỉ là vấn đề y tế đơn thuần mà còn là trách nhiệm xã hội chung, góp phần xây dựng một cộng đồng nhân văn, khỏe mạnh và bền vững.
Nguồn: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-of-older-adults
Bá Trình - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh
Nguồn: hcdc.vn
