Mù lòa do tiểu đường hoàn toàn có thể xảy ra, nhưng điều đáng mừng là chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa từ sớm.
Nhiều người bệnh tiểu đường không nghĩ rằng mình có thể mất thị lực, nhưng thực tế mù lòa là một trong những biến chứng nguy hiểm và phổ biến nhất của bệnh. Mọi chuyện bắt đầu âm thầm từ bệnh võng mạc đái tháo đường - một dạng tổn thương vi mạch ở đáy mắt do đường huyết tăng cao trong thời gian dài, cộng với tăng huyết áp hoặc rối loạn mỡ máu. Những mạch máu nhỏ li ti ở võng mạc dần trở nên yếu đi, rò rỉ dịch gây phù hoàng điểm hoặc bị tắc nghẽn, khiến cơ thể phải tạo ra những mạch máu mới nhưng rất dễ vỡ. Khi chúng vỡ ra, máu tràn vào trong mắt, thậm chí gây bong võng mạc – và đó là lúc thị lực có thể mất đi vĩnh viễn.
Điều đáng sợ là hầu hết người bệnh không hề thấy dấu hiệu gì trong giai đoạn đầu. Mắt vẫn sáng, mọi thứ vẫn rõ, nhưng những tổn thương nhỏ đã bắt đầu hình thành. Chỉ đến khi thị lực mờ đột ngột, thấy ruồi bay hay tối sầm một phần tầm nhìn thì bệnh thường đã chuyển sang giai đoạn nặng, và việc phục hồi trở nên vô cùng khó khăn.
Tuy nhiên, mù lòa không phải là điều “đương nhiên phải đến”. Người bệnh hoàn toàn có thể bảo vệ đôi mắt của mình nếu kiểm soát đường huyết ổn định và song song đó giữ huyết áp cùng mỡ máu trong giới hạn an toàn. Ở một số trường hợp tiểu đường típ 2, bác sĩ có thể cân nhắc thêm thuốc hỗ trợ kiểm soát lipid như fenofibrate để làm chậm tiến triển tổn thương võng mạc.
Quan trọng hơn cả là phải khám mắt định kỳ. Bệnh nhân tiểu đường típ 2 cần được soi đáy mắt ngay từ khi được chẩn đoán và tiếp tục tầm soát mỗi 1–2 năm nếu mắt chưa bị tổn thương. Với những người đã có biểu hiện bệnh, lịch tái khám sẽ được bác sĩ mắt điều chỉnh thường xuyên hơn. Ngày nay, nhiều cơ sở y tế đã có kỹ thuật chụp ảnh đáy mắt không huỳnh quang, giúp phát hiện tổn thương vi mạch từ rất sớm, ngay cả khi người bệnh còn thấy hoàn toàn bình thường.
Nếu phát hiện kịp thời các dấu hiệu như phù hoàng điểm hay bệnh võng mạc tăng sinh, bác sĩ sẽ chỉ định những phương pháp điều trị phù hợp như laser, tiêm nội nhãn hoặc phẫu thuật để ngăn bệnh tiến triển và giữ lại phần thị lực còn lại.
Mù lòa do tiểu đường là nguy cơ thật nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát. Chỉ cần giữ đường huyết ổn định, chăm khám mắt đúng hẹn và lắng nghe lời khuyên của bác sĩ, người bệnh đã có thể tự bảo vệ đôi mắt của mình và giữ được ánh sáng cho cuộc sống lâu dài.
Tài liệu tham khảo:
1. Bệnh viện Bạch Mai (2013), Tài liệu Nội tiết cơ bản.;
2. Bộ Y tế (2020), Quyết định 5481/QĐ-BYT ngày 30/12/2020 về việc ban hành tài liệu chuyên môn "Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường típ 2";
3. Bộ Y tế (2022), Quyết định 2557/QĐ-BYT ngày 20/9/2022 về việc ban hành tài liệu chuyên môn "Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chụp ảnh đáy mắt không huỳnh quang phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường";
4. Bộ Y tế (2022), Quyết định 2558/QĐ-BYT ngày 20/9/2022 về việc ban hành tài liệu chuyên môn "Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh võng mạc đái tháo đường".
5. American Diabetes Association (2025), Standards of Care in Diabetes – 2025.
Ngô Nguyễn Minh Trung, Bá Trình – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hồ Chí Minh
Nguồn: hcdc.vn
