Chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người cao tuổi, đặc biệt là sức khỏe tinh thần, là một nhiệm vụ quan trọng. Bên cạnh việc chăm lo dinh dưỡng và phòng ngừa bệnh tật, một tinh thần tích cực sẽ giúp họ duy trì sự minh mẫn, giảm nguy cơ mắc bệnh mạn tính và gắn kết hơn với gia đình, cộng đồng.
Tại sao người cao tuổi dễ bị cô đơn?
Khi bước vào giai đoạn cao niên, người cao tuổi thường đối mặt với nhiều biến động lớn, tạo ra các yếu tố nguy cơ tâm lý đáng kể. Việc nghỉ hưu đồng nghĩa với sự thay đổi lớn từ công việc, mất đi vị trí và các mối quan hệ xã hội tại công sở. Con cái trưởng thành, có cuộc sống riêng hoặc rời xa; bạn bè đồng trang lứa qua đời hoặc ít liên lạc, dẫn đến cảm giác cô lập. Sự suy giảm về thể chất, mất đi khả năng tự chủ trong các hoạt động hàng ngày cũng ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần.
Cảm giác cô đơn và buồn chán kéo dài không chỉ tác động đến tâm lý mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất. Nhiều nghiên cứu cho thấy tình trạng này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, cũng như suy giảm nhận thức và trầm cảm. Người cao niên bị cô đơn thường có tuổi thọ thấp hơn và chất lượng cuộc sống bị suy giảm rõ rệt.
Các giải pháp chăm sóc sức khỏe tinh thần và chống cô đơn
Để giúp người cao tuổi duy trì đời sống tinh thần tích cực, cần có sự chung tay của bản thân họ, gia đình và cộng đồng thông qua các biện pháp khoa học:
- Tăng cường giao tiếp và kết nối xã hội: Gia đình nên thường xuyên dành thời gian trò chuyện, lắng nghe và chia sẻ để người cao tuổi cảm thấy được quan tâm, trân trọng và không bị bỏ rơi. Việc khuyến khích họ tham gia các câu lạc bộ, hội nhóm hay hoạt động tình nguyện là "liều thuốc" quý giá giúp mở rộng mối quan hệ và tạo niềm vui sống.
- Xây dựng lối sống năng động và tích cực: Đảm bảo không gian sống gọn gàng, ấm cúng và đầy đủ ánh sáng tự nhiên, tạo cảm giác an toàn và thư thái. Khuyến khích người cao tuổi duy trì các sở thích cá nhân (trồng cây, đọc sách, chơi nhạc cụ) và tham gia vào các quyết định trong gia đình để cảm nhận vai trò và giá trị của bản thân. Kết hợp vận động nhẹ nhàng (đi bộ, yoga, dưỡng sinh) giúp cải thiện tuần hoàn và hỗ trợ tinh thần. Đồng thời, duy trì các hoạt động kích thích trí tuệ (đọc báo, chơi cờ, học kỹ năng mới) để giữ não bộ luôn linh hoạt và hạn chế suy giảm nhận thức.
- Quan tâm cảm xúc và hỗ trợ y tế: Gia đình cần chú ý những thay đổi trong tâm trạng và hành vi của người cao tuổi (mất ngủ, buồn bã kéo dài, thu mình, chán ăn). Nếu có dấu hiệu trầm cảm hoặc rối loạn lo âu kéo dài, người cao tuổi cần được thăm khám và tư vấn kịp thời tại cơ sở y tế chuyên khoa tâm thần kinh hoặc lão khoa. Tình yêu thương và sự hỗ trợ y tế đúng lúc là chìa khóa để cải thiện tình trạng bệnh lý tâm thần.
Người cao tuổi không chỉ cần thuốc men để duy trì sức khỏe thể chất, mà còn cần sự quan tâm, yêu thương và đồng hành của gia đình và xã hội để nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần. Mỗi hành động quan tâm chính là “liều thuốc” quý giá giúp họ sống vui, khỏe mạnh và có ý nghĩa.
Tài liệu tham khảo:
1. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-of-older-adults
4. https://www.who.int/activities/reducing-social-isolation-and-loneliness-among-older-people
5. https://iris.who.int/server/api/core/bitstreams/116323b7-0b9d-4c03-802b-741253da4fdb/content
Mỹ Lệ - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh
Nguồn: hcdc.vn
